Kragujevac je istorijski, privredni, administrativni, kulturni, naučni, obrazovni, zdravstveni i industrijski centar Šumadije i Republike Srbije. Nalazi se u središnjem delu Šumadije i Srbije, južno od glavnog grada Beograda udaljen 140 km. Prostire se na obalama reke Lepenice u Kragujevačkoj kotlini, okružen obroncima Rudnika, Crnog vrha i Gledićkih planina, na nadmorskoj visini od 200 m. Grad ima oko 190 000 stanovnika.

Grad Kragujevac - panorama

Grb Kragujevca

Stadion Čika Dača

Pouzdan znak da ste stigli u nekadašnju prestonicu Srbije jeste krst, na čijoj se poleđini nalazi ikona „Sveti Georgije ubiva aždahu“, koja predstavlja gradsku slavu i, naravno, sveca zaštitnika grada.

Skupština grada

Grad Kragujevac

Ulaz u grad

Naziv grada prvi put se pominje u srednjem veku, a prvi pisani trag potiče iz 1476. godine gde se u turskim dokumentima navodi kao Karagovindža, naselje „na putu beogradskom, udaljeno od Carigrada 19 dana”. Ime je dobio po ptici kraguj koja je u srednjem veku korišćena za lov, a danas zauzima počasno mesto na gradskom grbu.

Kulturno – istorijsko nasleđe Kragujevca u značajnoj meri određuje činjenica da je u periodu 1818–1841. godine bio prestonica, kulturno - prosvetni i politički centar Kneževine Srbije.

Na Đurdevdanskoj skupštini u manastiru Vraćevšnica, 06. maja 1818. godine, Knez Miloš Obrenović proglasio je Kragujevac za prestonicu nove srpske države. Podiže se crkva (Stara crkva) prekoputa Kneževog dvora, na desnoj obali Lepenice i to je prva građevina od tvrdog materijala u prestoničkom Kragujevcu.
Novi centar knez Miloš gradi na prostoru današnjeg Narodnog muzeja, Malog parka i Stare crkve i to je bio početak urbanističkog uređenja grada. Kragujevac se ubrzo širi i na levu obalu Lepenice i u to doba ima 193 kuće, da bi već 1832. godine varoš imala 600 kuća i više od 2000 stanovnika.

Glavna ulica

Skver i pošta 1929.

Saborna crkva

Pod upravom kneza Miloša Obrenovića formirane su prve institucije u modernoj državi Srbiji: Osnovna škola (1807.), Gimnazija (1833.) – prva srednja škola, Knjaževsko – serbski teatar (1835.) – prvo pozorište u Srbiji pod upravom Joakima Vujića, prva galerija slika, biblioteka, prvi sud – „Sud kragujevački” (1820.), prva apoteka (1822.), Opšta zanatlijska škola (1845.), Vojno zanatlijska škola (1854.), Učiteljska škola (1870.). U tom periodu u Kragujevcu je osnovan i Licej (1838.) – prva najviša obrazovna i naučna institucija u Srbiji i preteča Univerziteta u Beogradu. Prvi Rektor Liceja bio je Atanasije Nikolić. Od Liceja se 1863. godine osniva „Velika škola”, odnosno 1905. godine Univerzitet u Beogradu.

Ovde su postavljeni temelji moderne srpske države, 1835. godine donet je prvi srpski Ustav, 1870. godine donet prvi zakon o štampi,1878. godine objavljene odredbe Berlinskog kongresa po kome je Srbija postala samostalna država.

Dolaskom Josifa Šlezingera u Srbiju i osnivanjem Knjaževsko-srbske bande 1831. godine u Kragujevcu označen je početak muzičkog života u Kneževini Srbiji.

Posle objavljivanja odluke o osnivanju prve Knjaževsko-srbske lutrije u Kragujevcu je 1834.godine obavljeno prvo izvlačenje srećaka redovnog kola prve srpske lutrije. Januara 1834. godine počinje sa radom državna štamparija i iste godine objavljen je prvi broj „Novina srbskih“ pod uredništvom Dimitrija Davidovića.

Prva Časovničarska radnja u Srbiji otvorena je u Kragujevcu 1835. godine, a 1836. godine započeta je gradnja laboratorije za prvu državnu apoteku u Srbiji.

Prva sijalica u Srbiji zasijala je 1884. godine baš u Kragujevcu. U Vojno – tehničkom zavodu, uz prisustvo kralja Milana Obrenovića i kraljice Natalije obeležen je početak elektrifikacije u Srbiji.

Na mestu stare pošte, 1887. godine sagrađen je najsavremeniji hotel na Balkanu, „Takovo“, nazvan po varošici u kojoj je Miloš, na Cveti, 11. aprila 1805. godine, započeo Drugi srpski ustanak.
Od 1904. godine Kragujevac se snabdevao pijaćom vodom iz Trmbaskih visova tako da je bio jedan od retkih gradova u Srbiji koji je imao pijaću vodu iz vodovoda.
Kragujevac je bio mesto rođenja ili mesto delovanja mnogih srpskih viđenijih ličnosti.

Stari Kragujevac

Prekretnica u industrijskom i privrednom razvoju Kragujevca nastaje 1851. godine, kada je iz Beograda preseljena Topolivnica, a prvih šest topova izliveno u Kragujevcu 15. oktobra 1853. godine. Od Topolivnice, preko Vojnotehničkog zavoda, do prve fabrike automobila (1953.), Kragujevac je u posleratnom periodu počeo intenzivno da se razvija, da bi kasnije postao značajan industrijski i trgovački centar, centar automobilske i namenske industrije, industrije lanaca, transportera i skladišta, građevinske i industrije kože i tekstila, prehrambene industrije. Danas, tradiciju najvećeg centra automobilske industrije u Srbiji nastavlja kompanija FCA Srbija, osnovana 2008. godine.

Trg topolivaca

Topolivnica

Muzej Stara livnica

U gradu se nalaze Saborna i Stara crkva, Narodni muzej, Amidžin konak, Stara skupština, muzej „Stara livnica” Spomen park „Kragujevački oktobar“ i mnogi drugi spomenici kulture.

Muzej „21. oktobar”

Spomenik streljanim đacima

Tokom Prvog svetskog rata Kragujevac je ponovo bio prestoni grad u kojem je boravio regent Aleksandar Karađorđević i u njemu se nalazila Vrhovna komanda srpske vojske na čelu sa Radomirom Putnikom.

U Drugom svetskom ratu, doživljava nova razaranja i jednu od najvećih tragedija – masovno streljanje stanovnika, među kojima i 300 đaka Gimnazije 21. oktobra 1941.godine.

Od februara 1982. godine, grad Kragujevac je član Svetske unije gradova stradalnika, grado vamira. Od 1991.godine je član Međunarodnog udruženja gradova dobitnika ”Vesnika mira” što je značajno priznanje koje je grad Kragujevac dobio od strane Ujedinjenih Nacija.

Intenzivni razvoj Kragujevca uslovio je i razvoj obrazovnih institucija (osnovnih i srednjih škola, viših i visokih škola, fakulteta i Univezriteta).

Prva kragujevačka gimnazija i spomenik Vuku karadžiću

Fakultet inženjerskih nauka Univerziteta u Kragujevcu

Univerzitet u Kragujevcu

Mašinski fakultet u Kragujevcu formiran je na inicijativu bivšeg sreza Kragujevac i Mašinskog fakulteta u Beogradu, Uredbom Izvršnog veća Narodne skupštine Narodne Republike Srbije od 1. oktobra 1960. godine, kao odeljenje Mašinskog fakulteta u Beogradu. Mašinski fakultet u Kragujevcu postao je samostalan fakultet, u sastavu Univerziteta u Beogradu, 2. decembra 1971. godine. Za naročite zasluge i uspehe postignute u obrazovanju stručnjaka i naučnika, doprinos privrednom razvoju i napretku zemlje i druge značajne rezultate, Fakultet je odlikovan Ordenom zasluga za narod sa srebrenim zracima (1985.), a 2010. godine dobio je Plaketu Svetog Đorđa, koju dodeljuje gradonačelnik Kragujevca. Vlada Republike Srbije je na sednici održanoj 28. jula 2011. godine donela Odluku o promeni naziva Mašinskog fakulteta u Kragujevcu u „Fakultet inženjerskih nauka Univerziteta u Kragujevcu“.
Univerzitet „SvetozarMarković“, danas Univerzitet u Kragujevcu, osnovan je 21. maja 1976. godine. Prvi rektor bio je dr Milan Vesović, profesor Mašinskog fakulteta. Univerzitet u svom sastavu danas ima 12 fakulteta.